jueves. 28.03.2024
La opinión de
Félix Caballero Wangüemert

Félix Caballero Wangüemert

Félix Caballero Wangüemert naceu en Logroño (La Rioja) en 1967. Vive en Galicia desde 1991. Doutorouse en Investigación en Comunicación cunha tese sobre o humorista gráfico Xaquín Marín. É ademais licenciado en Ciencias da Información (Xornalismo) e gradado en Ciencias da Linguaxe (con mención en Filoloxía Galega). Traballou como xornalista en “El Correo Gallego”, “Riadevigo.com” e “España Exterior”. Ten publicado artigos de investigación sobre o humor en libros colectivos e revistas especializadas. É tamén autor de dez libros –cinco en castelán e cinco en galego–, entre os que destacan “O humor en cadriños” e “O humor en cadriños II” (ambos os dous de entrevistas con humoristas gráficos galegos), “O humor galego alén da retranca”, “Xaquín Marín. Arte e compromiso no humor gráfico galego” (adaptación da súa tese de doutoramento), “Falemos de caricatura” (unha longa entrevista a Siro) e “Jesús, humorista” (un ensaio sobre o sentido do humor na figura de Xesús de Nazaret). Ademais ten no prelo o libro “A retranca. Un intento de clarificación”.

Déjalo ir

Mientras paseo por Vialia –el nuevo centro comercial de Vigo al que, imagino, Abel Caballero debe parte del torrente de votos que ha vuelto a conseguir en las elecciones municipales–, paso por delante de una conocida tienda de deportes y leo un anuncio en la fachada que reza: “Si ya no lo quieres, déjalo ir. Te compramos el material deportivo que no uses para que encuentres otro amor”. Quizás el creativo publicitario no la tenía en mente, pero la frase me evoca de inmediato otra muy famosa atribuida a Kahlil Gibran, que dice justo lo contrario: “Si amas algo, déjalo ir. Si regresa es tuyo; si no, nunca lo fue”. Incluso hay una canción cuya letra viene a expresar en esencia lo mismo.

Xoana de Arco

Cando escribo estas liñas, aínda é 30 de maio, festividade de Santa Xoana de Arco, unha muller literalmente alucinante, tanto que Mark Twain –quen non era sospeitoso de reaccionario, aínda que As aventuras de Huckleberry Finn vén de ser cancelado nos EEUU polo seu uso da palabra “nigger”, malia ser claramente un libro antirracista– dixo dela que era, “con diferenza, a personalidade más extraordinaria endexamais producida pola raza humana”. Desde logo, para min supón un excelente exemplo de feminismo para o mundo de hoxe, e non eses que nos propoñen quen, simulando loitar pola muller, son os seus maiores inimigos.

Antonio Gala

Ha muerto Antonio Gala, el poeta cordobés nacido en Ciudad Real, en el municipio de Brazatortas, donde vivió hasta los nueve años. Cuando yo era niño, Gala solo representaba para mí aquel tipo peculiar, casi estrafalario, que salía de vez en cuando en televisión con un bastón (dicen que tenía tres mil) hablando de una manera un tanto afectada. Pero me gustaba, precisamente por su peculiaridad: era diferente a todos los demás.

Coas maletas preparadas

Un coche arrolou onte en Vigo as persoas que agardaban o autobús nunha marquesiña. Houbo tres feridos –incluído o condutor do vehículo–, un deles grave. Pero peor foi o que aconteceu en marzo en Santa Cristina de Cobres, Vilaboa, onde outro coche se abalanzou sobre unha terraza onde uns homes xogaban a partida, morrendo dous deles. 

Slogans electorais

Non son experto en márketing político nin en propaganda electoral, pero veño de ver os carteis dos catro partidos principais para as eleccións locais de Vigo e apetéceme comentar algo sobre os slogans. Comezarei polo do PSOE, aínda que debería dicir mellor por Abel Caballero, porque, como xa fixera nas eleccións de 2019, eliminou do cartel toda referencia ao partido.

Arsenio e a retranca

Veño de publicar un libro sobre a retranca en que intento delimitar o alcance do concepto, porque me parecía –e paréceme– que se confunde adoito con outras formas de ironía –se é que a retranca é unha ironía (é un falar con segundas intencións, iso si)– como a sorna e mesmo o sarcasmo.

Renfe

Levo máis de 30 anos viaxando con frecuencia en Renfe. E cando digo “con frecuencia” quero dicir alomenos 20 veces ao ano. Ao longo de todo este tempo, a empresa pasou de nos chamar “viaxeiros” a “clientes”, e e des que o fixo trátanos cada vez peor.

Rafael Amor

El homenaje que se le hizo en Vigo al fallecido cantor argentino Rafael Amor.
Nacido en Buenos Aires, Rafael vivía en Madrid desde 1974, pero venía todos los años a cantar a Vigo. Solía traerlo Daniel Calá, que además debió de ser el primero que lo hizo. Yo lo descubrí a comienzos de los años 90 en “El Rincón de los Artistas”, a donde volví muchas veces después –y a alguna otra sala– para escucharlo cantar otra vez. Incluso tuve ocasión de entrevistarlo dos veces para “El Correo Gallego”, siempre en aquellos 90. No se plegó a la industria del disco, pero aun así dejó himnos inmortales que llegaron a grabar José Larralde, Facundo Cabral, Alberto Cortez o Mercedes Sosa, como “No me llames extranjero” –que desgraciadamente tiene hoy más vigencia que cuando la escribió en los años 70–, “Corazón libre” o “Yo seré tu compañero”. 

Malos

carolina-herrera-its-so-good-to-be-bad-80.90-600x600
"(...) Pasamos de considerar a bondade coma un mal menor –hai que ser bo, aínda que iso ás veces nos traía males– a exaltar a maldade coma un ben maior –hai que ser malo, porque é marabilloso: danos poder, éxito, diñeiro…–. (...)"

Vitimismo

"(...) Non me sorprende xa o vitimismo do nacionalismo catalán. Si, porque o Barça é –sempre foi– o buque insignia do catalanismo político, e, incriblemente, a Federación Española de Fútbol e mais a UEFA sempre miraron para outro lado, cando –como é sabido– os clubes de fútbol teñen terminantemente prohibido facer política. Digo que a estas alturas non me sorprende o vitimismo do nacionalismo catalán, que eu descubrín –e daquela si que me sorprendeu, pois non tiña por vitimistas aos cataláns– cando o procés. Xa saben, “España nos roba” e bla, bla, bla.(...)"

Delitos e faltas

"(...) Hoxe, case todos botan man da mentira para se librar da súa responsabilidade ou culpa. E fano cometendo un dobre crime, porque, ao mentir dicindo que eles non son responsables ou culpables de nada, están a acusar de mentir precisamente a quen si di a verdade: a aquel que lles afeou a súa conduta, que moitas veces é a propia vítima dela; a aquel a quen agraviaron, de xeito que o damnifican dúas veces: primeiro cáusanlle un dano e logo línchano moralmente, chamándoo mentiroso, cando os mentirosos son eles. Todo moi repulsivo.(...)"

Bosé

Miguel Bosé.
" (...) Ando estos días escuchando algunas de sus primeras canciones, lo que me ha divertido mucho, porque me ha traído a la mente recuerdos olvidados. “Linda”, “Mi libertad”, “Anna”, “Don Diablo” o “Super supermán” sonaron mucho cuando yo era aún un niño y alguna de ellas –pienso en “Mi libertad”– sigue retumbando en mis meninges, sin que me acordase ya de que era de él. Me ha sorprendido escuchar a este primer Bosé con una hermosa voz juvenil, aguda pero recia. (...)"

La sátira

En el humor, entendido coloquialmente como toda creación intelectual o artística que procura la risa o la sonrisa del espectador, hay que distinguir tres grandes formas: la comicidad, que se dirige a la inteligencia y persigue solo hacer reír, sin ningún otro fin, ni utilitario ni moral; la sátira, que se dirige también a la inteligencia y pretende igualmente la risa, pero a costa de alguien (necesita siempre una víctima); y el humorismo, que se dirige tanto a la inteligencia como al sentimiento, y nos divierte al tiempo que nos emociona, haciéndonos sonreír, no reír. Un buen ejemplo de este humorismo lo encontramos, precisamente, en el Gila que detesta la burla.

Poesía

"(...)Me parece que hoy en día muchos poetas pecan de dos defectos (de uno o de otro). El primero, este que digo de escribir como si estuvieran hablando con sus amigos en la barra de un bar mientras se toman unas cervezas. Y el segundo, el hermetismo, curiosamente lo contrario. ¡Cómo les gusta a algunos “poetas” escribir sin que se entienda nada; incluso –estoy seguro–, sin que ellos entiendan nada! Deben de pensar que eso los hace exquisitos, especiales.(...)"

La voz

Frank Sinatra.
" (...) Pienso en muchos coros o en el gran éxito que tuvo Bobby McFerrin con “Don’t worry, be happy” en 1988. Fue la primera canción a capela en llegar al número uno en la lista de los Billboard Hot 100 en los Estados Unidos. Por eso, para un cantante es una tragedia perder la voz, y no digo quedarse mudo, sino simplemente perder cualidades vocales.(...)" 

Amancio

"Amancio es una leyenda del fútbol español y mundial, pero también gallego".
"(...) Amancio lideró con Gento “el Madrid de los yeyé” que ganó la sexta Copa de Europa; un Madrid caracterizado, aparte de por la juventud y las greñas de sus integrantes, por el hecho –hoy, más que insólito, inconcebible– de que todos eran españoles. Con el club blanco conquistó además nueve Ligas y tres Copas del Rey. Con la selección española fue también campeón de Europa en 1964, un triunfo sensacional. Tendrían que pasar 44 años hasta que nuestro país consiguiera una segunda Eurocopa(...)"

Los dos Cordobeses

cordobes
"No, me interesa el chismorreo de esas revistas ni siquiera la tauromaquia, aunque no soy antitaurino y además desconfío de estos: creo que a la gran mayoría les mueve solo el odio a España (a la idea que tienen de España, pues me te temo mucho que desconocen su verdadera realidad), en absoluto el amor al toro. Identifican tauromaquia como un atributo de “lo español” y ahí se lanzan a morder, casi a empitonar". 

Raquel Welch

Su aparición en Hace un millón de años (1966) (des)vestida con un prehistórico bikini.
"(...) La verdad es que apenas recuerdo haber visto a la Welch en el cine o la televisión. Tengo que decir que yo era muy pequeño en su época de esplendor (cuando se estrenó Hace un millón de años, ni siquiera había nacido) y luego no he tenido ocasión de recuperar sus películas. Por lo tanto, no puedo emitir un juicio de valor sobre sus dotes interpretativas; solo corroborar que, efectivamente, era una mujer bellísima, tanto que fue llamada “el Cuerpo”, un apelativo que hoy resultaría inaceptable. (...)"

Pasión y muerte en Nicaragua

"(...)Todo empezó –aunque ya había antecedentes preocupantes– con la crisis de 2018, cuando el Gobierno reprimió a hierro y fuego las manifestaciones pacíficas contra la reforma de la Seguridad Social. Desde entonces, el régimen se ha afanado en eliminar toda disidencia: partidos políticos, ONG, medios de comunicación, organizaciones eclesiales...(...)"

Cien años con Fofó

Fofó.
"(...) Fofó murió en 1976, unos días antes de que yo cumpliera nueve años. Su muerte fue inesperada y traumática, aunque sus hermanos y su hijo siguieron adelante haciendo de tripas corazón. Realmente tuvo muy mala suerte. Había salido bien de una peligrosísima cirugía por un tumor cerebral, aunque benigno, y cuando empezaba a recuperarse, falleció fulminado por una hepatitis a consecuencia de la contaminación de la sangre que le habían transfundido en la operación.(...)"